Vergi Usul Kanununun, 5024 Sayılı Kanunla değişen mükerrer 298. maddesinde enflas­yon düzeltmesi “parasal olmayan kıymet­lerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması   suretiyle,  mali   tablonun   ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması” şeklinde tanımlanmıştır.

Enflasyon düzeltmesinin amacı, mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanmasıdır. Enflasyon düzeltmesinde aşağıdaki hususlar sırasıyla yerine getirilmektedir;

• Mali tabloda yer alan kıymetlerden hangilerinin parasal olmayan kıymet olduğunun tespit edilmesi,
• Tespit edilmiş parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının bulunması,
• Bulunan bu tutarların ait oldukları düzeltme katsayılarıyla çarpılması,
• Parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmiş değerleriyle, parasal kıymetlerin ise düzeltmeye tabi tutulmaksızın mali tabloda gösterilmesi.

Düzenleme uyarınca kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer.

Kapsama giren mükellefler, geçici vergi dönemlerinin sonu itibarıyla malî tabloları düzenlemek ve enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar. Geçici vergi dönemlerinde yukarıda belirtilen oranların tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil önceki otuz altı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son on iki ay dikkate alınır. Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılır.

Fiyat endeksi (ÜFE); Türkiye İstatistik Kurumunca Türkiye geneli için hesaplanan Üretici Fiyatları Genel Endeksini ifade etmektedir.

Yukarıdaki şartlara göre enflasyon düzeltmesi bir yıl (2004 yılında) uygulandıktan sonra şartların oluşmaması dolayısıyla daha sonra uygulanmamıştır.

Ancak münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden ve kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, enflasyon düzeltme şartlarının (fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması) oluşup oluşmadığına bakılmaksızın, enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunludur.

Zorunlu Enflasyon Düzeltmesinin Şartları 2021 Yılı Mali Tabloları İçin Oluşmuştur

Aralık 2021 tarihi itibariyle enflasyon düzeltmesi şartları ( üretici fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması)  oluşmuş olup, şartların oluştuğuna ilişkin hesaplamalar aşağıda belirtilmiştir.

Son 36 ay kıstası

Aralık 2021 İtibarıyla

İlk Endeks (Aralık 2018)	422,94
Son Endeks (Aralık 2021)	1.022,25
Artış Oranı	%141,70

Görüleceği üzere Aralık ayı sonu itibariyle son 36 ayda Yİ-ÜFE’de artış %100’den fazladır.

Son 12 Ay Kıstası

Aralık 2021 İtibarıyla

İlk Endeks (Aralık 2020)	568,27
Son Endeks (Aralık 2021)	1.022,25
Artış Oranı	%79,89

Görüleceği üzere Aralık ayı itibariyle son 12 ayda Yİ-ÜFE’de artış %10’dan çok fazladır.

Sonuç olarak 2021 yılı mali tablolarında enflasyon düzeltmesi şartları oluşmuş olup, erteleyici ya da iptal edici bir düzenleme gelmez ise enflasyon düzeltmesi uygulanacaktır. Bu sebeple muhasebe departmanları tarafından gerekli hazırlıkların başlanması önem arz etmektedir.